Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanma ve buna bağlı konular (nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı vs.) üzerinde uzlaşamadıkları durumlarda devreye giren hukuki bir süreçtir. Bu davalar anlaşmalı boşanma davasına göre daha uzun, karmaşık ve teknik davalardır. Çekişmeli boşanma davalarının nasıl yürüdüğünü, süreçte hangi adımların atılması gerektiğini, tarafların haklarını ve dikkat edilmesi gereken hususları bu yazıda ele alacağız. Öte yandan çekişmeli boşanma davaları mutlaka alanında uzman bir boşanma avukatı tarafından takip edilmesi gereken son derece teknik ve her dava bakımından özel olarak farklılıklar gösteren bir davada türüdür. Bu sebeple aşağıda yazılı olan temel hususların birçok detayının da mevcut olduğu unutulmayıp hukuki destek alınması tavsiye zaruridir.
1. Çekişmeli Boşanma Nedir?
Çekişmeli boşanma, eşlerin evlilik birliğini sona erdirmek istediği ancak boşanma şartlarında anlaşma sağlayamadığı durumlarda mahkemeye başvurarak çözüm aradığı bir dava türüdür. Türk Medeni Kanunu’na göre çekişmeli boşanma davaları belirli hukuki sebeplere dayanılarak açılabilir. Bu davalarda eşlerin sunduğu delillere, tanık beyanlarına ve mahkemece yapılan araştırmalara göre karar verilir.
2. Boşanma Sebepleri (Özel ve Genel Boşanma Sebepleri)
Türk Medeni Kanunu’nda boşanma sebepleri 2 başlık altında incelenir: özel boşanma sebepleri ve genel boşanma sebepleri olarak 2 temel çekişmeli boşanma sebepleri mevcuttur. Bu yazıda, her 2 sebep de detaylı şekilde incelenecektir.
a. Özel Boşanma Sebepleri
Özel boşanma sebepleri kanunda açıkça belirtilmiş olan ve ispatı durumunda boşanma kararı verilecek somut olaylardır. Bu sebepler şunlardır:
- Zina – Aldatma Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 161)
Eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken bir başkasıyla cinsel ilişkiye girmesi veya cinsel birliktelik olmasa da fiziki ve manevi anlamda aldatma eyleminin gerçekleşmiş olması halinde bu boşanma sebebi gündeme gelir. Zina sebebiyle boşanma davası açma hakkı, aldatma fiilinin öğrenilmesinden itibaren 6 ay ve her hâlde zina tarihinden itibaren 5 yıl içinde kullanılmalıdır. Zina sebebiyle dava açan taraf, bu fiili affetmişse bu hak düşer. Bu durumda karşı taraf fiilin affedildiğini ispat ederse dava reddedilir aksi halde dava kabul edilir.
- Hayata Kast, Pek Kötü Veya Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 162)
Eşlerden birinin diğerinin hayatına kast etmesi, ağır şekilde kötü davranışa maruz bırakması ya da onur kırıcı söz ve davranışlarda bulunmasıdır.Hayata kast açık bir şekilde ölüm tehdidi ya da fiili saldırıyı içerir. Onur kırıcı davranışlar; hakaret, aşağılama ve kişilik haklarını ihlal eden tutumları kapsar. Davacı durumu öğrenmesinden itibaren 6 ay ve her hâlde fiilden itibaren 5 yıl içinde dava açmalıdır.
- Suç İşleme Veya Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 163)
Eşlerden birinin küçük düşürücü bir suç işlemesi veya ahlaka aykırı bir yaşam sürmesidir. Hırsızlık, dolandırıcılık gibi suçlar boşanma sebebi olabilir. Haysiyetsiz hayat sürme, alkolizm, uyuşturucu bağımlılığı veya genel ahlaka aykırı yaşam tarzını kapsar. Bu durum evlilik birliğini çekilmez hale getirmiş ise boşanma kararı verilir.
- Terk Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 164)
Eşlerden biri evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri yerine getirmemek için diğerini terk ederse veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmezse boşanma sebebi doğar.Terk durumunun en az 6 ay sürmesi ve devam ediyor olması gerekir. Terk edilen eşin, terk eden eşe noterden ihtar göndermesi ve buna karşın terkin son bulmaması gereklidir.
- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 165)
Eşlerden birinin evlilik birliğini devam ettirmeyi imkansız kılan bir akıl hastalığı olması halidir.Hastalığın tedavi edilemez nitelikte olduğuna dair sağlık kurulu raporu gerekir. Akıl hastalığı evlilik birliğini çekilmez hale getirmiş olmalıdır.
b. Genel Boşanma Sebepleri: Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Ve Şiddetli Geçimsizlik Sebebiyle Boşanma Davası (TMK m. 166)
Genel boşanma sebebi kanunda özel olarak sayılmayan ancak evliliğin çekilmez hale gelmesine neden olan durumları kapsar. Bu kapsamda en sık görülen durumlar şunlardır:
- Şiddetli Geçimsizlik Sebebiyle Boşanma
Eşler arasında sürekli olarak süren anlaşmazlıklar, tartışmalar ve uyumsuzluklar evlilik birliğini temelinden sarsabilir.Taraflar bir arada yaşamaya devam edemeyecek derecede uyumsuz hale gelmelidir. Mahkeme evlilik birliğinin gerçekten çekilmez hale gelip gelmediğini değerlendirir, çekilmez hale geldiği kanaatine varırsa boşanma kararı verir. Şiddetli geçimsizlik uygulamada en çok kullanılan boşanma sebeplerinden biridir.
- İlgisizlik Veya İhmal Sebebiyle Boşanma
Eşlerden birinin duygusal veya maddi sorumluluklarını yerine getirmemesi evliliği sarsabilir. Örneğin, ekonomik destek vermemek, çocuklara ilgisiz kalmak gibi durumlar bu kapsama girer.
- Aile İçi Şiddet Sebebiyle Boşanma
Fiziksel, duygusal, ekonomik veya cinsel şiddet evlilik birliğini temelinden sarsan sebepler arasındadır ve boşanma sebebidir. Uygulamada şiddet sebebiyle boşanma maalesef sıklıkla gündeme gelmektedir.
3. Çekişmeli Boşanma Davası Açarken Nelere Dikkat Edilmelidir ?
- Delil: Boşanma davalarında iddiaların ispatlanması için güçlü deliller (mesajlar, tanık beyanları, fotoğraflar, video kayıtları vs.) sunulmalıdır.
- Süre: Özel boşanma sebeplerinde dava açma süresine dikkat edilmelidir. Zamanında dava açılmaması hak kaybına yol açabilir.
- Affetme: Eşlerden biri diğerini affederse ve karşı taraf bu affı ispat ederse affeden eş dava hakkını kaybedebilir.
- Hukuki Sebepler: Çekişmeli boşanma davalarının bir çoğu hukuki sebeplerin doğru seçilmemesi ve delillerle desteklenememesi sebebiyle aleyhe sonuçlanmaktadır. Bu hususta avukat desteği son derece önemlidir.
- Avukatlık: Çekişmeli boşanma davasında avukat marifetinden istifade edilmezse, boşanma avukatı doğru seçilmezse, avukatsız boşanma yoluna gidilmeye çalışılırsa veya interenetten alınan örnek boşanma dilekçesi vs. şeklindeki yazılarla boşanma davası açılırsa geri dönüşü olmayan zararların doğması yüksek olasılıktır.
4. Çekişmeli Boşanma Süreci Nasıl İşler? Çekişmeli Boşanma Nasıl Olur?
Çekişmeli boşanma süreci titizlikle takip edilmesi gereken birçok hukuki aşamadan oluşur. Çekişmeli boşanma sürecinde yapılması gerekenler ve sürecin işleyişi temelde şu şekildedir;
a. Boşanma Dilekçesi Hazırlama
Çekişmeli boşanma süreci, eşlerden birinin avukatı tarafından mahkemeye başvurulup dilekçe sunulmasıyla başlar. Çekişmeli boşanma için gerekli belgeler temelde kimlik fotokopisi, evlilik cüzdanı, boşanma dilekçesi, deliller, tanık listesi vs. olarak sayılabilir. Öte yandan boşanma dilekçesi davanın temelini oluşturur ve temelde şu bilgileri içerir;
- Tarafların kimlik bilgileri,
- Boşanma sebepleri,
- Hukuki sebepler,
- Velayet, nafaka, tazminat vs. talepler,
- Delillerin ve tanıkların listesi vs.
Dava dilekçesi tarafların son 6 ay birlikte oturduğu yerdeki veya davalının ikamet ettiği yerdeki Aile Mahkemesine sunulur. Aile Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi’ne sunulur.
b. Tebligat ve Cevap Dilekçesi
Mahkeme, davalıya dava dilekçesini tebliğ eder. Davalı, dilekçeyi aldıktan sonra 2 hafta içinde cevap dilekçesi sunmalıdır. Bu aşamada, taraflar ek dilekçelerle savunmalarını genişletebilir.
c. Ön İnceleme Duruşması
Mahkeme tarafların iddia ve savunmalarını inceleyip uzlaşma ihtimalini sorar ve uyuşmazlık konularını belirler. Uzlaşma sağlanamayan durumlarda, davada tahkikat aşamasına geçer.
d. Tahkikat Aşaması
Bu aşamada mahkeme, tarafların sunduğu delilleri toplar, tanıkları dinler, araştırmaları yapar, gerekli görürse bilirkişi raporları hazırlanır ve deliller üzerinde detaylı inceleme yapılır.
e. Karar ve Temyiz Süreci
Mahkeme deliller ve tanık beyanları ışığında karar verir. Taraflar, bu karara itiraz ederek temyiz yoluna başvurabilir. Kararda hem boşanma hem de boşanmanın maddi ve manevi sonuçları ile çocukların velayetleri bakımından hüküm tesis edilir.
5. Çekişmeli Boşanma Ne Kadar Sürer ?
Çekişmeli boşanma davasının süresi; mahkemenin iş yoğunluğu, tarafların talepleri ve itirazları ile avukatın işini takipte gösterdiği özveri vs. gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Çekişmeli boşanma ne kadar sürer ? sorusuna cevap olarak dava süresinin ortalama 1-2 yıl sürdüğü söylenebilir. Karara itiraz edilip üst mahkemeye taşınırsa bu süreye 1-2 yıl daha eklenebilir. İtiraz edilmez ise bu durumda karar kesinleşir. Özetle çekişmeli boşanma davası süresi ortalama yaklaşık 1 yıl ile 2 yıl arasında değişiklik gösterir ve İstinaf (itiraz) yoluna başvuulmazsa 1-2 yıl içerisinde kesinleşir.
6. Çekişmeli Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır ?
Çekişmeli boşanma sürecinde mal paylaşımı ile ilgili soruları 2 başlık altında değerlendirmek gerekir.Evlilik sırasında edinilen mallar, Türk Medeni Kanunu’nun edinilmiş mallara katılma rejimi esaslarına göre paylaşılır. Çekişmeli boşanmada mal paylaşımı temelde şu şekildedir:
- Kişisel Mallar: Evlilik öncesi edinilen mallar, miras veya bağış yoluyla kazanılan mallar paylaşım dışıdır.
- Edinilmiş Mallar: Evlilik süresince kazanılan mallar eşit olarak paylaşılır.
Mahkeme, tarafların katkı payı taleplerini de değerlendirir. Örneğin, bir tarafın diğerine evin alınmasında yaptığı katkı, hak iddia etmesine olanak tanır.
7. Çekişmeli Boşanmada Velayet
Çekişmeli boşanmada velayet durumu çekişmeli boşanma davalarının en hassas konularından biridir. Mahkeme, çocuğun üstün yararını gözeterek velayet kararı verir. Çekişmeli boşanmada velayet kararı verilirken dikkat edilenler ve çekişmeli boşanmada çocukların velayetini kim alır ? sorusunun cevabı temelde şu şekildedir;
- Çocuğun yaşı ve ihtiyaçları,
- Anne ve babanın maddi ve manevi durumları,
- Çocuğun eğitim hayatı ve sosyal durumu vs.
Mahkeme temelde bu hususları değerlendirerek velayete karar verir. Küçük yaştaki çocukların velayeti genelde anneye verilir, baba ise çocuk için iştirak nafakası ödeyerek çocuğun bakımına katkıda bulunur. Öte yandan boşanmaya sebep olan olaylara ve tarafların çocuk üzerindeki etkilerine göre velayetin babaya verilmesi de mümkündür.
8. Çekişmeli Boşanmada Nafaka ve Tazminat Talepleri
Çekişmeli boşanma davalarında tazminat ve çekişmeli boşanmada nafaka hakları, eşlerin ekonomik haklarını korumayı ve maddi-manevi zararını karşılamayı esas alır. Bu yöndeki temel talepler şu şekildedir;
a. Nafaka
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle maddi zorluk yaşayacak olan tarafa ödenir.
- İştirak Nafakası: Çocukların bakım ve eğitim masrafları için velayet kendisinde olmayan tarafça ödenir.
b. Tazminat
- Maddi Tazminat: Boşanma nedeniyle uğranılan ekonomik zararlar için talep edilir.
- Manevi Tazminat: Boşanma sürecinde yaşanan psikolojik zararlar için talep edilir.
9. Çekişmeli Boşanma Davasında Deliller
Deliller ve tanık beyanları çekişmeli boşanma davalarında kararın yönünü belirler. Temelde kullanılabilecek deliller şunlardır:
- Yazışmalar (mesajlar, e-postalar vs.),
- Fotoğraf ve video kayıtları,
- Tanık ifadeleri.
- Özel ve kamu kurumlarından gelecek bilgi, belge ve kayıtlar vs.
Mahkeme, delillerin hukuka uygunluğunu ve dosya ile ilişkisini değerlendirip karar verir.
10. Çekişmeli Boşanmada Avukatın Önemi
Çekişmeli boşanma davaları son derece teknik ve karmaşık hukuki prosedürleri içerir. Bu nedenle, alanında uzman bir boşanma avukatı ile hukuki sürecin takip edilmesi zaruridir. Avukat dilekçelerin hazırlanması, delillerin toplanması, müvekkilin haklarının savunulması ve hukuki gerekçelerin ispatı vs. konularında müvekkiline destek olmaktadır. Çekişmeli boşanma sürecinde avukat desteği sürecin sağlıklı ilerlemesi için çok önemlidir. İstanbul çekişmeli boşanma avukatı, Başakşehir çekişmeli boşanma avukatı, İkitelli çekişmeli boşanma avukatı, Küçükçekmece çekişmeli boşanma avukatı, Bakırköy çekişmeli boşanma avukatı gibi bölgesel olarak size yakın, iletişim kabiliyeti yüksek, hukuki becerisi kuvvetli bir avukat ile çalışılması ve hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.
11. Çekişmeli Boşanma Masrafları
Çekişmeli boşanma davalarında masraflar şu kalemlerden oluşur:
- Mahkeme Masrafları Ve Harçları
- Avukat Ücretleri
- Dosya Masrafları
Çekişmeli boşanma davalarının her biri kendi özelinde ayrı masraflara ve avukatlık ücretlerine tabidir. Nitekim her dosyanın kapsamı, değerlendirilecek hukuki talepleri ve delilleri farklı olup avukatlık ücreti ve mahkeme masrafları da buna göre değişiklik gösterir.
12. Çekişmeli Boşanma Ve Anlaşmalı Boşanma Farkları
Çekişmeli boşanma eşlerin boşanma, velayet, nafaka, mal paylaşımı vs. konularda anlaşamaya varamaması halinde mahkemeye başvurulan uzun ve karmaşık bir dava sürecidir. Anlaşmalı Boşanma ise eşlerin tüm konularda (velayet, nafaka, mal paylaşımı vb.) anlaşarak, ortak bir protokol imzalayıp mahkemeye sunmasıyla gerçekleşir ve kısa sürede tamamlanır. Çekişmeli boşanmada taraflardan birinin boşanmak istemesi yeterli olup boşanma sebepleri mahkemede ispatlanmalıdır. Anlaşmalı boşanmada ise evlilik süresi en az 1 yıl olmalı ve taraflar her konuda uzlaşmış olmalıdır. Çekişmeli boşanma daha masraflıdır. Anlaşmalı boşanma ise nispeten daha düşük masraflıdır. Çekişmeli boşanmada deliller, tanıklar ve tarafların ifadeleri doğrultusunda karar verilir. Anlaşmalı boşanmada ise hakim, tarafların hazırladığı protokolü inceler ve hukuki ve usuli bir eksik veya hata yoksa onaylayıp boşanma kararı verir. Sonuç olarak Çekişmeli boşanma; uzlaşmazlıkların olduğu, daha uzun ve masraflı bir süreçtir. Anlaşmalı Boşanma; uzlaşmanın sağlandığı, hızlı ve ekonomik bir süreçtir. Öte yandan her durumda anlaşmanın sağlanması elbette mümkün değildir. Bu sebeple çekişmeli boşanma davaları da uzman avukat aracılığı ile açılması halinde talep edilen neticeye kavuşulmasını sağlayacaktır.
13. Emsal Yargıtay Kararları
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2017/2647 E., 2021/1161 K.
Boşanma davasından beş yıl önce meydana gelen olaylar, boşanma sebebi olarak kabul edilmez. Bu kararda, Yargıtay, boşanma davalarında ileri sürülen olayların güncelliğinin önemine dikkat çekmiş ve çok eski tarihli olayların boşanma sebebi sayılmayacağına hükmetmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2009/6356 E., 2010/8434 K.
Eşinin yatak odasını ayırması ve onunla birlikte olmaktan kaçınması, boşanma sebebidir. Bu kararda, Yargıtay, eşlerin cinsel birliktelikten kaçınmasının evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına yol açtığını ve bu durumun boşanma sebebi sayılacağını belirtmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2011/18709 E., 2011/16863 K.
Hasta haldeyken eşini terk etmek, duygusal şiddet oluşturur ve boşanma sebebidir. Yargıtay, eşin zor zamanlarında yanında olmamanın ve onu terk etmenin, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olduğunu ve bu durumun boşanma sebebi sayılacağını vurgulamıştır.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019/1497 E., 2019/8407 K.
Eşlerin birbirine olan sadakat yükümlülüğü, boşanma kararı kesinleşinceye kadar devam eder. Bu kararda, Yargıtay, boşanma davası açılmış olsa bile, karar kesinleşene kadar eşlerin sadakat yükümlülüğünün sürdüğünü ve bu yükümlülüğün ihlalinin boşanma sebebi sayılacağını ifade etmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2015/10721 E., 2016/327 K.
Fiziksel şiddet uygulanmamış olsa bile, eşin üzerine yürüme davranışı boşanma sebebidir. Yargıtay, fiziksel şiddet olmasa dahi, eşe yönelik tehditkâr davranışların evlilik birliğini temelinden sarstığını ve boşanma sebebi sayılacağını belirtmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/4728 E., 2020/5981 K.
Kadının eğitim hakkını engelleyen erkek, boşanma davasında tam kusurludur. Bu kararda, Yargıtay, eşin eğitim hakkını engellemenin, onun kişilik haklarına saldırı niteliğinde olduğunu ve bu davranışın boşanma sebebi sayılacağını vurgulamıştır.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/356 E., 2020/1767 K.
Ailesinin evliliğe aşırı müdahalesini engelleyemeyen taraf, boşanma davasında ağır kusurludur. Yargıtay, eşlerin ailelerinin evlilik birliğine müdahalesini engelleyememenin, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olduğunu ve bu durumun boşanma sebebi sayılacağını ifade etmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2016/6232 E., 2017/11551 K.
Eşlerden birinin diğerine “oğlum” şeklinde hitap etmesi, boşanma sebebidir. Bu kararda, Yargıtay, eşe uygun olmayan hitapların, onun onurunu zedeleyebileceğini ve evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına yol açabileceğini belirtmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019/7388 E., 2019/11613 K.
Kadının, eski kocasını yeni kocasıyla kıyaslaması ve sık sık baba evine gitmesi, boşanma sebebidir. Yargıtay, eşler arasında önceki ilişkilerin sürekli gündeme getirilmesinin ve aile birliğinden uzaklaşmanın, evlilik birliğini temelinden sarstığını ve boşanma sebebi sayılacağını ifade etmiştir.
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2019/4035 E., 2019/11741 K.
Makul bir sebep olmaksızın eşin çocuk istememesi, boşanma sebebidir. Bu kararda, Yargıtay, çocuk sahibi olma konusunda makul bir gerekçe olmaksızın isteksizlik göstermenin, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına neden olacağını ve boşanma sebebi sayılacağını belirtmiştir.
14. Sıkça Sorulan Sorular
Bu makalede Çekişmeli Boşanma Davası konusunda müvekkillerimiz tarafından en sık sorulan sorular yanıtlanmıştır. Müvekkillerimiz tarafından sıkça sorulan sorular şunlardır;
Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır ?
Çekişmeli boşanma mahkeme süresi nedir ?
Çekişmeli boşanma anlaşmalıya nasıl çevrilir ?
Çekişmeli boşanma için avukat gerekli mi ?
Çekişmeli boşanma davası hangi mahkemede görülür ?
Çekişmeli boşanma davası ne kadar sürer ?
Çekişmeli boşanmada nafaka nasıl alınır ?
Çekişmeli boşanma sürecinde haklar nedir ?
Çekişmeli boşanma avukatı ücretleri nedir ?
Çekişmeli boşanma avukat tavsiyesi
Çekişmeli boşanma avukatı İstanbul
Çekişmeli boşanma avukatı Başakşehir
Çekişmeli boşanma avukatı Küçükçekmece
Çekişmeli boşanma avukatı Bakırköy
Çekişmeli boşanma avukatı İkitelli
15. Sonuç
Çekişmeli boşanma davası uzun, teknik ve uzmanlık gerektiren bir hukuki süreçtir. Çekişmeli boşanma avukatı, müvekkillerinin hukuki hak ve menfaatlerini koruyup boşanma sürecinde kanuni ve psikolojik destek sağlaması sebebiyle taraflar bakımından son derece önemlidir. Boşanma davası sonucunda geri dönüşü olmayan zararlar ile karşılaşmamak için mutlaka alanında uzman bir boşanma avukatı tarafından dava sürecininin yürütülmesi gerekmektedir. Detaylı bilgi için İstanbul Başakşehirde bulunan Sarıgül Hukuk Bürosu Avukat Doğukan Sarıgül ile iletişime geçebilirsiniz.